راهکار...در تعیین استراتژی حرکت آموزش و پرورش، باید به دنبال یافتن راه هایی برای ایجاد ساختارهای اجرایی مردم سالار و جلب مشارکت عمومی و استفاده از همه قابلیت ها و امکانات جامعه و افزایش ظرفیت ها بود تا زمینهای فراهم شود که کلیه نخبگان فکری و اندیشمندان و صاحبنظران مسائل فرهنگی و سیاسی خود را در امر تعلیم و تربیت و در نظام آموزشی کشور سهیم بدانند. در چنین سیستمی کلیه عناصر تأثیرگذار در جامعه برای ایجاد یک محیط برانگیزاننده و بالنده در جهت تحقق اهداف و برنامه های آموزش و پرورش کار میکنند و به منظور بهتر بودن و بهتر شدن و ارائه خدمات آموزشی باکیفیتی برتر، مشارکت فعال دارند. آموزش و پرورش به لحاظ نوع کار و مکانیزم اثرگذاری آن بر بنیاد جامعه، برنامه ریزی ها و تصمیمات آن خیلی سریع مورد قضاوت افکار عمومی، بازنگری جامعه و تجزیه و تحلیل نخبگان و اندیشمندان قرار میگیرد به همین خاطر مسؤولین تصمیم ساز در آموزش و پرورش باید با شناسایی و تبیین ارتباط ارگانیک موجود بین عوامل، شرایط و زمینه های تأثیرگذاری بر برنامه ریزیهای فرهنگی و آموزشی و کنترل کارآمد برنامه ها، مواظب بازخورد فعالیت ها و تصمیمگیری های خود باشند و هرگونه طرح و برنامه را با محک دیدگاه های صاحبان فکر و اندیشه سنجش و ارزیابی نمایند. تا زمانی که خطمشی ها و برنامهریزی ها متکی بر ارزشیابی و ارزیابی نظام یافته نباشد و برنامه ها با دور تند بازنگری نشده و کیفیت برنامهریزی ها کنترل نشود نه فقط موجب پیشرفت نمیگردد بلکه در برابر خیلی از واقعیتهای موجود در جامعه و حتی نوآوری های علمی و فنی و باورهای نوین مقاومت میکند. 5- با توجه به نقش مؤثر آموزش و پرروش در تربیت شهروند فعال، باید گفت که عدم معیارهای صحیح در انتخاب افراد فرهنگی و وجود روش های فرسوده نقش به سزایی در به وجود آوردن شرایط نامطلوب در ساختار آموزش و پرروش ایفا کرده و می کند. در جایی که باید فرهیخته ترین افراد به کار گرفته شوند، برعکس عمل می شود. چرا که صرف داشتن یک مدرک فرد را قادر نمی سازد که بتواند معلم باشد. لذا همانطوری که برخی کشورهای پیشرفته از جمله آمریکا برای مقاطع آموزشی خود، افرادی با مدرک دکترا استخدام میکنند، انجام اصالحات اساسی در آموزش و پرورش ایران نیز نیاز به پیوند اساسی دانشگاه ها و آموزش و پرورش دارد؛ در غیر این صورت نمی توان امید داشت که توسعه در جامعه ما معنای واقعی خود را پیدا کند. ۲- تمام فعالیت ها در بن بستی نوین به نام روش معلم، گرفتار می شود، تا معلمان نیاز به تغییر روش را حس نکرده و به روش های نوین یاد دهی یادگیری بی توجه باشند فعالیت ها خنثی شده و عقیم خواهد ماند. پس بایستی ابتدا با تاکید بر تغییر نقش معلم از دانای کل به راهنمایی که خود احتیاج به آموزش دارد و سپس آموزش روش های نوین تدریس، درگیر نمودن معلمان در محیط های واقعی و نظارت بر فعالیت ها در کلیه دوره های تحصیلی، اقدام نمود. 5- با توجه به مطالب فوق، رسیدگی به وضع معیشتی معلمان و ایجاد جاذبه های شغلی برای این حرفه، محوری ترین نکته ای است که می تواند نارسایی های جانبی را بازسازی کند. زیرا که دیوارهای بنای عظیم آموزش که با مصالحی همچون برنامه ریزی آموزشی، برنامه ریزی درسی، خلق روشهای نو در تدریس، فراهم سازی امکانات و تجهیزات و فضاسازی الزم و... ساخته میشوند هرچند اصولی، دقیق و حساب شده باشند اما در برابر وضعیت نامناسب زندگی اجتماعی معلمان مقاوم نخواهد بود. 4- تربیت نقش عمده ای در اصالحات بازی می کند. تربیت با مبنای عمل و رعایت حقوق دیگران ازحدود سه سالگی آغازمی شود. بر همین اساس تربیت فرد مقدم بر تربیت جمع است. بنابراین آموزش و پرورش باید با برنامه ریزی دقیق و منسجم به تربیت صحیح افراد در راستای دستیابی به معیارهایی چون اخلاقیات، دانش و معرفت، درک، بینش و مهارت ها گام بردارد. چرا که معیارهای آموزش جهانی نیز چنین می باشد. بنابر این با توجه به این معیارها آموزش و پرورش وظیفه دارد دانش آموزان را برای شهروندی جامعه جهانی آماده کند. تنها درک و فراگیری تاریخ، فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی کشور بومی کافی نیست، بلکه مطالعه و بررسی تاریخ، فرهنگ و زبان جهان و کسب اطلاع از بازارهای جهانی، دانش آموزان را در مسیر شهروندگرایی جهانی سوق می دهد. 1- تقویت باورهای دینی، فرهنگی و اجتماعی باعث می شود که فرد از خود تعریف مشخصی داشته باشد. بنابراین آموزش و پرورش باید هویت دینی و ملی انسان های جامعه ایران را ارتقا بخشد، آن هم به شکلی که آنها به مسلمان بودن و ایرانی بودن خود افتخار کنند. ۶- دستگاه ها و سیستم های مختلف آموزشی و فرهنگی اعم از دولتی، نمونه مردمی و غیرانتفاعی هر کدام راه خود را می روند و فاقد یک برنامه ریزی کالن و منسجم هستند. لذا اولین ضرورت در آموزش و پرورش، نظم بخشیدن به این نوع رفتارهاست که به نظر می رسد ایجاد هسته هایی که بتواند تحول در نظام آموزشی را با توجه به تجارب کشورهای موفق مورد ارزشیابی قرار دهد، مورد نیاز است. ۰-آموزش و پرورش باید امری تأثیرگذار، فراگیر و تعهدی مادام العمرتلقی شود. یادگیری در دنیایی که فناوری به سرعت در حال تغییر است ایجاب می کند که آموزش بیش از توجه به موضوع یک رشته علمی، استعدادها و ظرفیت های گوناگون یادگیری را در دانش آموزان تقویت کند. 3-آموزش و پرورش باید با مراحل رشد دانش آموزان، یعنی درست به هنگام و در زمان لازم شکل گیرد. دسترسی به آن در همه جا، خواه در خانه، خواه از طریق اینترنت و یا رسانه های جمعی و کالس های درس آسان باشد. نهادهای آموزشی سازمان های حرفه ای و رسانه های گروهی تمهیدات و تسهیلالت آموزش مداوم را فراهم کنند. ۶-آموزش و پرورش باید به تفکر انتقادی، ارتباطات اثربخش و روش حل مسئله توجه کرده، تنها به انتقال دانش و حقایق اکتفا نکند. از فرصت ها و شرایط جدید برای یادگیری های به هنگام دانش آموزان بهره گرفته، راه حل های برقراری ارتباط و تبادل ایده ها را به طور مؤثر در دانش آموزان با توجه به تفاوت های فردی ارائه دهد. 55-آموزش و پرروش بسترساز فرهنگ همکاری¬های گروهی در مدرسه و تشریک مساعی با نهادهای بازرگانی و صنعتی و نهادهای آموزشی دیگر است. دانشگاه نیز که خود از نهادهای آموزش عالی محسوب می شود در قرن بیست و یکم باید پاسخگوی نیازهای متغیر جامعه باشد.
5- با توجه به اهمیتی که در برنامه ملی توسعه کاربری فناوری اطالعات وارتباطات )تکفا( در سال 5535برای توسعه منابع انسانی، تجهیز مدارس به رایانه و شبکه ای شدن آنها، آموزش معلمان با مبحث ICT و... در نظر گرفته شده بود و نیز اهمیت دادن این طرح از سوی آموزش و پرورش تاکنون )با توجه به گزارش عملکرد(، لذا توسعه هر چه بیشتر و سریع تر زیرساخت ارتباطی از اولویت های مهم است. از اینرو با توجه به چشم اندازهای آینده آموزش و پرورش در پنجساله چهارم توسعه، به کارگیری فناوری اطالعات و ارتباطات در مدارس و تحول در فرایند آموزش و تحصیل را می توان به عنوان مهم ترین حلقه و پایه توسعه ملی در نظر گرفت. لذا در این خصوص نکاتی ضروری پیشنهاد می گردد: -برای ایجاد فرهنگ مناسب دراستفاده از فناوری های مربوطه، به ویژه فناوری های اطلاعات، باید آموزش داد؛ -آموزش باید از زمان کودکی، به ویژه در دوره های کودکستان و ابتدایی در برنامه آموزشی گنجانده شود؛ -استفاده های گوناگون از فناوری باید در برنامه های آموزشی مدارس لحاظ شود؛ -کتاب های درسی نه تنها باید به توزیع دانش نظری بپردازد، بلکه همراه با آن به معرفی فناوری های تولیدشده از دانش هم اقدام کند؛ -دانش آموزان باید برای جمع آوری اطلاعات به رسانه های گوناگون مراجعه کنند و این کار به وسیله معلم کلاس تشویق شود؛ -کار با رایانه در برنامه درسی مدارس پیش بینی و تمهیدات لازم برای این هدف در نظر گرفته شود؛ -آموزگاران آموزش های لازم برای کار با فناوری را ببینند و ترس و واهمه ای از کاربرد فناوری نداشته باشند؛ -در استفاده از فناوری های نوین در آموزش و پرورش به همکاری همه جانبه از سوی سازمان ها و وزارتخانه¬هایی چون علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت پست و تلگراف و مخابرات، و حتی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیاز است.
بعضی شماره های پاراگراف ها (راهکارها) جابجا شده است.
با سپاس از توجه شما
گردآورنده:رضاکارگر
امکان سنجی ایجاد و ارتقای فضاهای باز وپویای شهری با تاکید بر پیاده راهها (مطالعه موردی : معبر تربیت و خیابان ولیعصرکلانشهر تبریز)
مکتب های جغرافیایی. تدوین:رضا کارگر